LESSON
4 *July 19–25
GIMNATE
SABBATH
NITAAK
Tu
Kaalsung Simding: Pai. 7:8–10:29; Gam. 33:4; Rom.
1:24–32; Late 104:27, 28; Isa. 28:2, 12–17; Isa. 44:9, 0, 12–17.
Kamngah: “Tua ciangin TOPA in Moses kiangah, "Zingsangin tho baih inla Pharaoh maituahin ama kiangah, ‘Hih in TOPA Hebrewte Pasian gen ahi hi: Ka mite in kei hong biak theih nadingun paisak in, a ci hi. (Pai. 9:35).
Lokhopa
khat in nasem la khat nei a, a la pai nuam lo ahih manin a pai nading a hanciam
mahmah hi. Tua hi-in lo kho pa in ciang khat la-in a la sat hi. A la hopihkik
a, tua ciangin tua la a paipan hi. Midangte in lokhopa kiangah bangci bangin na
la paisak thei na hiam, ci-in a dot uh ciangin “Amasa-in ka ngaihsutna khempeuh
ka zat kul hi.” Ganhingte tungah ngongtatna hi, a ci a om phial zongin, tua
bangin sat kisap hun omzel hi. A diakdiakin Hebrews mite in Egypt gamah
saltanna in Pasian thuhilhna khat ahi hi. Pharaoh kiangah va pai dingin Moses
kisawl hi. Tua bangin thupiakna sunga kammal pawl khat “shalach et ami,”tawh
kigelh a a khiatna in “Ka mite paisak in” cihna hi.
Ahi
zongin Pharaoah in Pasian mite a paikhia sak kei hi. Lai Siangtho hong
hilhna-ah tua bangin Pharaoh in a phallohna a hang in Egypt mite in Hebrew mite
kihta uh hi, ci hi. (Pai. 1:10). Israel mite in saltangin om uh ahih manin
paikhia uh hileh gam sungah nasem ding mi om nawn lo ding, cih patauhna lungsim
hangin a paikhiat ding uh kiphal lo hi thei hi. Man tawm nono tawh na kisemsak
a, Egypt mite sep nop lohteng khempeuh saltang a om Hebrew mite in a sem uh hi.
Tua hi-in Pharaoh lungsim a kai zo dingin Moses a vapai kul hi. Ahi zongin
Pharaoh lungtang kikhel lo hi.
*
July 26, Sabbath a ding kiginkholhna in tukaal lesson sim in.
SUNDAY July 20
Pasian
le Mihing pasian tuamtuamte
Sim
in, Pai. 7:8–15. A nungta Pasian le Egypt mite pasian kikalah bang kido-na kimu
masa hiam?
A
nungta Pasian le Egypt pasian tuamtuamte a sawt lo-in kido ding hi ta hi. A
siahuai thu khat in Pharaoah in amah le mah tua pasiante khat bangin a
kingaihsun hi. Topa in Egypt mite a do kei hi. Ahi zongin amaute biak pasiante
a do hi. (Egypt mite in pasian le nusian 1,500 bang nei uh hi. Lai Siangtho
hong hilhna-ah “ Egypt pasian khempeuh tungah Keimah in thu a khen ding ka hi
ta hi;Keimah in Topa ka hi hi.” (Pai.12:12). A nungciangin hih thu mah Israel
mite khualzinna-ah kipulaak phakik leuleu hi. “Topa note Pasian in amaute
pasiante tungah thu ka khen hi (Gam. 33:4). Tua pasiante tungah thukhen a kimuh
theihna khat in ciangkhut panin gul pianna tungtawnin Topa vangliatna kimu thei
hi (Pai. 7:9–12). Egypt gam sungah nusian Uraeus Wadjet kibia hi. Hih nusian
pen sokpuang tawh limcingsak uh hi. Hih nusian in Egypt gam khanglam khempeuh
uk hi, ci-in upna a nei uh hi. Hih gulpi lim in pharaoh lukhu tungah kituangsak
hi.
Egypt
mite in gulpi khat in pharaoh makaih hi, a sih khit ciangin zong gulpi in
makaih hi, cih upna nei uh hi. Aaron ciangkhut in gul hong suak a kumpipa
mai-ah hong pai Egypt mitphial siamte ciangkhut gul suak a valhtum hi.Pharaoh
mai-ah tua bangin lamdang khat kilang hi. A nungta Pasian in Egypt mitsiam
siamte le dawi aisaan thei khempeuhte tungah ukna nei ahihna kimu thei hi.
Pharaoah vangliatna tungah vangliatna lian khat om a, Aaron le Moses in a khut
vuah a ciangkhut a la theikik uh hi (Pai. 7:12, 15). Kido kipatna-ah Pasian
vangliatna le Egypt ukna neite kido-na hi. Moses in Pasian ai-awh hi-in, Egypt
pasiante vangliatna sangin a lian zaw vangliatna nei hi. Pharaoh mahmah pasian
sangin zong a vang lian zaw tham hi. Bek tham lo-in Egypt mite in gul pasian
“Nehebkau” (“a lungtang khauh mahmahpa) bia uh a, pahtawi pha diak uh hi. Amau
tangthu ah tua bang gul pasian in sokpuang 7 bang nawmvalh zo hi, ci uh hi. Tua
hi-in Pasian in Egypt mite tungah gullim peuh tawh kipulaak lo a, vangliatna
khat tawh kilang zaw hi.
Tua
bangin vangliatna kido khit ciangin vantung thupuak kimu theipah hi. Koi bangin
khuamial ukna neite tungah ukna, zawhna nei Topa ukna sungah kalsuan ding na
hiam?
MONDAY July 21
Kua
in Pharoah Lungtang Khauhsak Hiam?
Sim
in,Pai. 7:3, 13, 14, 22. Koi bangin hih thu telthei ding na hiam?
Paikhiatna
bu sungah Pharaoh lungtang khauhsak in Pasian hi, ci-in 9 vei bang kimu thei
hi.(Pai. 4:21; Pai. 7:3; Pai. 9:12; Pai. 10:1, 20, 27; Pai. 11:10; Pai. 14:4,
8; Rom. 9:17, 18 zong en in). A dang mun 9 bangah amah mah in a lungtang
khauhsak hi, ci-in kipulaak hi.(Pai. 7:13, 14, 22; Pai. 8:15, 19, 32; Pai. 9:7,
34, 35). Kua in Pharaoh lungtang khauhsak hi ding hiam? Pasian maw, Pharaoh
mahmah hi ding hiam?Paikhiatna bu pulaak a thupi thupiang in gimna nam sawmte
thu hi. Hih gimna masa ngate in Pharaoh lungtang khauhna hangin gim thuakna hi,
cih kimu thei hi.Tua hi-in Pharaoh mahmah in a lungtang khauhsak hi, ci-in
kiciamteh hi. Ahi zongin gimna 6 – 10 ciang pen Pasian in Pharaoh lungtang
khauhsakna hangin a piang gimnate hi,cih kimu thei hi (Pai. 9:12).Pasian in
Moses in sep ding teng a pulaak bang mahin Pharaoh lungtang khauhsak Pasian
ahih keileh Pharaoah mahmah in kikhauhsak hi, cih thu in bang a khiatna nei hi
ding hiam? (Pai. 4:21).
A
dang khatin pulaak lehang, Pasian in Pharaoh kisik theih nadingin gimna tungsak
hi thei hi. Gimna a thuak ciangin a mawhna kiphawkin a kisikkik ding Topa in
deih hi lo ding hiam? Pasian in Pharaoh lungtang a kisia dingin a bawl hi lo
hi. Ahi zongin Pharaoh in ama deihna bang a zui thei dingin Pasian in phal hi
zaw hi. Pasian hehpihna in Pharaoh taisan peuhmah lo hi. A kisikkik ding a ngak
tawntung zaw hi (Rom. 1:24–32). Pharaoh in deihtel theihna nei hi— Pharaoh in
Pasian sawl mang thei hi; tua bang mahin Pasian langpang thei hi; ama khensatna
bangbangin a kalsuan thei hi.Hong hilh nop thu in kitelpah hi. Tuni tuhunin
zong nang le kei in koi lamah pang zaw ding cih i khensatna bangin a kalsuan
ihi hi. Nuntakna tel zaw ding maw, sihna tel zaw ding (Thkna. 30:19). Gentehna
khat tawh kipulaak thei hi. Suun nisa lakah thawbat ahih kei leh tungman tawi
tawh kipulaak thei hi. Thawbat in tawm vei sungin beimang ziau thei hi. Ahih
hangin tungman ahihleh hong khauh semsem ding hi. Thawhbat pen tuisuakin,
tungman bel khauh semsem hi. Thu nih kimu thei hi. Mihing khensatna tungah
kinga hi, cih thu le Pasian le a mite kizopna tungah Pharoah lungsim puak
tungah kinga hi, ci uh hi.
Zing
le thai-ah bang sem dingin khensatna bang na nei hiam? A deihhuai a man
khensatna na neih nadingin koi bangin kiging ding na hiam?
TUESDAY July 22
Amasa
Gimna Namte Thum
Egypt
gam thuak gimna nam sawmte in gam mite gim piak ding ngimna hi masa lo hi. A
biak pasante tungah gim piakna hi zaw hi. Gimna nam khat ciat in a pasiante uh
sukha lo-in a om kei hi.
Pai.
7:14–8:19 sim in.Tua gimnate in bang siatna a piangsak uh hiam?
Moses
in Pharaoh tawh kimu dingin Pasian in sawl hi. Tua bangin pharaoh tawh kimu
dingin Pasian in a sawlna-ah Moses in hamsatna phukha hi; pharoah tawh kimuh
ding pen a piang thei lo thu ding tawh kibang hi (Pai. 7:14). Amasa gimna in
Hapi, Nile Gunpi pasian tungah kibua gimna hi (Pai. 7:17–25). Egypt nuntak
khuasakna khempeuh in Nile Gun tui ah kinga hi. Tui om keileh nunna om thei lo
hi. Tui in nunna bulpi hi. Tua hi-in Egypt mite in a biak ding uh pasian Hapi
bawl tawm uh a, nunna hong pia pasian hi, ci-in a bia uh hi. Nunna phungpi in a
nungta Pasian hi. Amah in annek tui dawn a kipan na khempeuh a Piangsakpa
(Pian. 1:1, 2, 20–22;Late 104:27, 28; Late 136:25; John 11:25; John 14:6).
Tui
panin sisan a kikhelna in nuntakna panin sihna limcing hi. Hapi in nuntakna huu
zo lo hi. Dal zo lo hi. Nuntakna a huu, a dal in Topa Pasian bek hi, cih kilang
hi. Tua hi-in Topa in Pharoah hun hoih khat a pialai hi. Uiphuk pasian Heqet
tungah gimna kibua hi (Pai. 8:1–15). Nuntakna pia tui munah ui phuk bekbek hong
piangkhia hi. Egypt mite in uiphuk lau mahmah kih mahmah uh hi. Tua ui phuk
khempeuh a beisiang ding ngak lah mahmah uh hi. Ui phukte a ven nadingin Pasian
vangliatna kisam hi. Hih gimnate Pasian thupiakna tawh kipiangsak hi. A thumna
gimna thu tampi kipulaak lo hi. A thu tom penpen hi (Pai.8:16–19). Hih gimna in
kauphe nam, ganhing neu nono insect nam hi.Hebrew tawh kigelhna-ah “kinnim”
kici hi.A khiatna kitel lo hi. (nget nam khat, thokangte, hik nam khat zong hi
thei hi); a thumna gimna in Geb pasian gim piakna hi; hih pasian in Egypt
leitang pasian hi, kici hi. Pasian bek in nunna a piangsak thei hi.Egypt
mitphial siamte in “Hih in Pasian khutma hi,” ci-in a pulaak uh hi (Pai. 8:19).
Ahi zongin Pharaoh in Pasian sawlna a nial veve lai hi.
Pharaoh
lungtang puakzia ngaihsun in. Pasian sawlna a nialnial hi. Tua bangin a nialna
hangin gimna nasia takpi a thuak semsem uh hi. Topa hong hopihna anial mite
tungah tatsat lo-in bang hong tung thei ding hiam?
WEDNESDAY July 23
Thovai,
Ganhingte leh Meima-tumte
Sim
in, Pai. 8:20–9:12. Pasian in vanglianin, minthanna tawh kidim taleh mihing in
Amah a nial ciangin bang thu kimu thei hiam?
Egypt
mite nusian Uatchit in thovai nusian hi; ciklak ganhingte,buan lak ganhingte
nusian hi.Khepri pasian in (ni suaksak, piangsak pasian, a suakkiksak pasian
hi) cih upna nei uh hi. Hihte khempeuh thovai in limcing hi. Hih bang pasiante
tungah zawhna nei Topa hi. Hih thu tawh kisai-in (Pai. 8:20–24), Egypt mite in
gimna a thuak uh hangin, Hebrew mite tungah bang mah gimna a piang kei hi;
amaute in Topa hutna a ngah uh hi. A taktakin a dang gimnate in zong Hebrew
mite gim a pia kei hi.Hih gimnate hangin Pharoah in a nungta Pasian amuh nading
ngimna bulpi hi.”Keimah in leitung minamte lakah Topa Pasian ka hi
hi.”(Pai.8:22). Tua hi-in Pharaoh in Topa tungah thuum (dekbawl) hi. Hih gimna
thuaklah mahmah uh hi, cih kimu thei hi. Pharaoh in Israel mite biak Topa
Pasian bia nuam mah hi; ahi zongin Egypt leitang tung bekah kibia ding, deih
bek hi. (Pai. 8:25). Tua bangin gim thuak taleh “Israel mite paikhia sak lo
ahih manin a dang gimna khat a thuak leuleu uh hi (Pai. 9:1–7). Hih gimna in
ganhing khempeuh tungah a tung gimna hi. Hathor, Egypt nusian, itna nusian,
siatna dal nusian khatin a biak uh ahi hi. Hih nusian Hathor pen bawng tawh
limcing hi. Bawngtalpi pasian Apis in tanglai Egypt mite zahtak mahmah pasian
khat hi. Tua hi-in a nga-na gimna in hih pasian tungah kibua gimna hi.Egypt gam
sung om ganhing khempeuh tungah sihna tung hi. A gukna gimna in (Pai. 9:8–12);
Isis, zatui zaha damna pasian, pilna, mitphial siamna pasian hi. Nusian Sekhmet
vangliatnate kisiacip gawp ahihna zong kimu thei hi. Sekhmet pasian in galdo
pasian, pulnatna pasian hi. Imhotep pasian in (damna pasian, zatui zaha pasian)
Hih pasian tuamtuamte in a mite siatna panin dal zawh nading vangliatna bangmah
a nei kei uh hi.Pharaoh lungtang khauhna hangin Egypt gam bup in gimna khat
khit gimna khat a thuak toto uh hi. Amah a nial teitei uh tu-in a thuak uh ahi
hi.Pharaoh in a nungta Pasian a theih loh manin Amah anial hi lo hi. Thuman
khensat theihna lungsim a nei hi.
Thuman
le thuman lo theihtelna a nei hi. Thuman deihtel zawh nading lungsim a nei hi.
Ahi zongin a lungsim tawngin siatna lam paipih zaw sop hi. Topa nial ding a
khensat zaw hi. Hih thu in i lungsim kikep ding thupi mahmah ahihna hong hilh
hi lo hiam?
THURSDAY July 24
Gial,
kauphe te leh Khimzing
Sim
in, Pai.9:13–10:29. Koi bangin hih gimnate in Pharaoh lungtang kikhelsak hiam?
Nut
in Egyptte biak vankumpi le vantungte a kem nusian hi. Van dumpi nuai khempeuh
a uk nusian hi, ci uh hi. Osiris in ankung khaigah le suan le khak, cipungsak
pasian hi. Lai Siangtho sungah gial in Pasian thukhenna tawh kizopna nei hi
(Isa.28:2, 17; Ezek. 13:11–13). Hih gimnate a kiat sungin Egypt mite in buk
nading zong kawikawi uh a, tua gimnate panin a dal zo ding bangmah a mu zo kei
uh hi (Pai. 9:20, 21).Mimal khempeuh in sittelna a thuak uh hi. Pasian thupiak
um ding maw, um lo ding cih sittelna tawh a kipelh kuamah a om kei uh hi.
Pharaoah nunzia in leitung mi khempeuh in a nungta Pasian a theih nadingun
Pasian in a pulaakna ahi hi (Pai. 9:16).Egypt kumpipa in a mawhlam kiphawk a, a
nung ciangin a lungsim a khel hi. Egypt mite biak guah pasian, gal pasian le
kisiatna pasian min in Seth hi. Isis tawh kikop a lokhawh singpuakna pasian
khatin a bia uh hi. Shu pasian in kim le paam, khua hun kem pasian hi, ci-in
bia uh hi. Serapis in pasian liatna nei-in suan le khak neihna pasian, damna
pasian, le nuntak tawntungna pasian ci uh hi. Egypt pasiante in a nungta Pasian
thukhenna a naang zo kei uh hi (Exod. 10:4–20). Bang hang hiam cihleh pasiante
in bangmah hi lo hi (Isa. 44:9, 10, 12–17).
A
tawpkhakna-ah Ra pasian in Egypt pasian lakah a thupi pasian khat hi. Ra in Ni
pasian hi. Thoth in ‘kha’ pasian hi.Ra pasian le Thoth pasian in nitang ahi a,
kha tang ahi zongin piak thei bangmah a nei kei uh hi. Tua hi napi Pharaoh in
Moses tungah kut tuahtuah nei veve a, ahi zongin a mawkna a suak veve hi. Egypt
gam bupah ni thum sung khimzing hi. Ama lungsim tawng i theih loh hangin
kiphatna lungsim cih simloh a dang i gen ding bangmah om lo hi. Pasian
vangliatna mumu uh hi mah taleh (Pharaoh silate nangawn in Pasian vangliatna mu
thei uh hi) Pharoah in Israel mite thaang-awkna lian khat hong suak hi. “Mite
paisak lel in. Amaute in a Topa uh a bia thei ding uh hi. Egypt leitang kisiat
khitna mu khin hi lo na hiam? [Pai. 10:7), bangbang khensatna man tak nei mah
taleh kisikna neng khat zong nei lo hi.
Pharaoh
in a nungta Pasian ukna nuai-ah kiniamkhiat ding a nial veve lai hi. Hih
kammalte ama nunzia in a pulaak hi. “Kisiatma-in kiliatsakna om a, pukma in
kiphatsakna a om hi” (Pau. 16:18).
FRIDAY July 25
Simbeh
Ding: “The Plagues of Egypt,” pp. 265–272 in Patriarchs
and Prophets.
“Pasian
mite in Egyptte gitlohna a thuak dingin a phal hi.Amaute biakna le pasian
tuamtuamte sungah kihel lo dingin Moses in a hilh phapha hi. Pharaoh tawh a
kizopna-ah Topa in milimte a deih lohna a kilangsak hi. Pharaoh in a gitlohna
hangin Israelte gim thuaknate zong a deihlohna a kilangsak hi. Kumpipa lungsim
a lawngzo ding vangliatna a om lo phial tawh kibang hi. Pasian in Ama
vangliatna Pharaoh tungah a kilangsak hi. Pharaoh in vantung khuavak a nial
tawntung hi. Ciangtan nei lo vangliatna nial ahih manin a nungta Pasian a
langpanna uh a khang semsem mawk hi. Langpanna khaici in Pharaoh lungtangah
zungkha khin ahih manin nalamdang masa bel a nial ahih manin a thaman a atpah
hi.” Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, p. 268.
“Ni
le kha cihte Egypt mite biak pasiante hi. Ni tang nawn lo, kha tang nawn lo-in
a om ciangin pasiante hehna khat thuak hi kha ding hi hang, ci-in a ngaihsun uh
hi. A biak uh pasiante lungkim lohna thuak hi ding hi hang, ci-in a ngaihsun
lel uh hi. Bangzahin lauhuai mahmah taleh Pasian hehpihna siksanin thukhenna a
thuak uh ahi hi. Topa Pasian in Egypt mite in a nungta Pasian a theih nadingun
tua bangin gim thuak a hi zaw hi. Amaute kisikma-in a lauhuai mahmah le a
nunung bel gimna a tung hi.” Patriarchs and Prophets, p. 272.
KIKUP
DING DOTNATE
1. Bang hangin Pharaoh in a lungtang khauhsak
dingin amah le amah kiphal hi, cih thu ngaihsun pha in. Khensatna man kipia
khin – “Ka mite paisak in” ci-in kihilh taleh a nial teitei hi. Koi bangin i
lungsim in gitlohna tawh kidimin i lungtang khauh hiam? Hih thupiang tungtawnin
eite in zong koi bangin kalsuan huai hi, cih hong hilh hiam? Gitlohna hangin
gim thuak ta lehang, khensatna man kingah thei veve lai ahihna kimu thei hi lo
hiam? Lai Siangtho sungah Pharaoh simloh kua dang in lungtang khauhin gim thuak
hiam? Gentehna, Judah Iscariot?
2. Hih thu-ah kisiatna tampi lakah Pharaoh in
ama lungtang khauhna hangin “ Ka khial khin zo hi. Topa Pasian in thuman thudik
tawh a kidim hi. Kei leh ka mite in siatna tawh ka kidim uh hi,”ci-in a pulaak
hi (Pai. 9:27). Tua bangin a mawhlam, a khialhlam a kiphawk hangin tua bangin
kisikna in kisikna man taktak hi lo hi, cih na pulaak thei diam?