LESSON
5 *July 26–August 1
Paisan
Pawi
SABBATH
NITAAK
Tu
Kaalsung Simding: Pai. 11:1–10, Mic. 6:8, Pai. 12:1–30,
1Kor. 5:7, Pai. 3:14–16, Heb. 11:28.
Kamngah: ‘‘Na tate un, ‘Hih ngeina-pawi bang deihna-a bawl na hi uh hiam?’ ci-in hong dot uh ciangin, amaute kiangah, "TOPA tungah Paisan biakpiakna ahi hi; amah in Egypt-te a satlup lai-in Egypt a om Israel-te’ innte hong hawi hi,’ ci un," a ci hi. Tua ciangin mipite kunin a bia uh hi(Pai. 12:26, 27).
Gimna
sawmna le a nunung bel gimna kibua ding hi ta hi.A nunung bel vauhilhkholhna
kipia hi. Khensatna nunung bel kibawl ding hi ta hi. Nuntakna maw, sihna, koi
zaw tel ding cih khensat ding hi ta hi. Mimal khat ii nuntakna bek tham lo-in
innkuan khempeuh, gam bupin a thuak ding hi ta hi. Mi tampite gim thuakna
Pharaoh le a makaite in mawh puak nei uh hi. Nuntak nading ahih keileh sih
nading thu tawh kisai ahih manin a nungta Pasian tungah lungsim puak in thupi
mahmah a, tua lunggimin Pharaoh mailam ding bek tham lo-in Egypt gambup thuak
ding a khensat hi.
Kim
le paam thu tuamtuamte hangin koi bang lungsim puak na nei hiam? Tua bang thute
na tuah ciangin khensatna man na nei hiam? A diakdiakin ei bek tham lo-in
midang tampite tungah huzaap nei hi lo hiam? Pasian in pilna, theihtelna, a man
thute sep zawhna hong pia nuam hi (1Kor.1:30, Phil. 2:13). A buaihuai-na ah i
lungtang khauhna hangin a man thute i sem thei kei hi. A man thute thei napi
hangin i sem nuam kei hi. Paikhiatna thu tawh kisai-in mi khat in Pasian sawlna
a nialna hangin Egypt mite thuakna kimu hi. Pharaoh mahmah in gimna a thuak
bangmahin a gam mite in zong a thuakpih uh hi. Mi khat ii khialhna hangin gimna
a thuakpi kha ngei mi tampi om hi lo hiam?
*August
2, Sabbath a ding kiginkholhna in tukaal lesson sim in.
SUNDAY July 27
Adang
Gimna
Kamsang
Amos in Topa Pasian in a kamsangte tungah hilhkholhna pia lo-in bangmah sem
masa lo hi (Amos 3:7), ci hi. Kamsang Moses in Pharaoh tungah a piang ding
thute a hilh khol hi. A vanglian mahmah thu don lo-in kua in nial zo ding hiam?
A nial zo ding kuamah a om kei hi. Kiphatsakna hangin thukhenna a thuak pen
thuman hi. A man lo-in gamtatna, kinengniamna,milim biakna, siatnate hangin
Egypt gam ah gimna lianpi a tung hi.
Sim
in, Pai. 11:1–10. Egypt gam in gim thukhenna a thuakma-in Pasian in bang
hilhkholhna nei hiam?
Pasian
in Egypt mite tungah ni thum hun pia hi. Ni thum sung khimzing hi (Pai.10:23)
Hih thupiangte in bang deihna nei hi ding hiam, ngaihsun in. A sawt lo-in gimna
thuak ding uh ahihlam a hilh kholkhol thute ahihlam amaute in a phawkkha kei uh
hi. Pasian sawlna mang dingin a nunung bel vauhilh kholhna a ngah uh hi. Ahi
zongin Pai.11:8 pulaak bangin Moses in Pharoah omna panin hehsa-in a paikhia
hi.” Bang hangin Moses in hehsa-in paikhia hi ding hiam? Bang hang hiam cihleh
Moses in Egypt leitang tungah a tung ding gimnate mukhol khin hi ngel ding hi.
Ganaan 10 cih in Lai Siangtho sungah limciinna nei hi. Sawm in kicing, picing
cihna limcing hi (Thukham Sawm ngaihsun in. Thukham Sawm in Pasian kilaakna
kicing ahihna hong hilh hi)
Egypt
gim thuaknate in Pasian in thuman thutak tawh a sepna kicing a pulaak, a gamta
mite gamtatna bangin a thuaksakna kicing hi, cih a hong hilh ahi hi. Pasian in
thukhenmangpa hi. Topa Pasian in thuman thutak tawh thu a khen hi. Hih in Ama
itna a kilangsak hi (Late 2:12, Late 33:5, Late 85:11, Late 89:14, Late 101:1,
Isa. 16:5, Jer. 9:24.) Ei zong a hoih pen ding ci-in i hanciam theihzahin
kihanciam mah ding hi. Ahi zongin khat veivei a uang lua, a khengval a
kalsuanna omkha thei zel hi. Tua zong mite muhna panin a khengval sepna bangin
hong mu zong mi om tham lua thei hi. Bang bang ahi zongin a khengval a
kalsuanna in a deihhuai hi lo hi.Ahi zongin a deih huai bel in “Note in bang
sem dingin Topa in hong kal hiam? Thuman thutak sem ding, hehpihna it ding le
Pasian mai-ah kiniamkhiat ding hong kal hi lo hiam? (Micah 6:8).
Limtakin
thuman sungah a kalsuan thei lo ihihleh (tua bangin zong kikal suan thei
lo)bang hangin thuman thutakte sep ding le hehpihna ita ding sangin khialhna
lam kizuikha pahpah hi ding hiam?
MONDAY July 28
Paisan
Pawi
Sim
in, Pai. 12:1–20. Israel mite in Egypt nusia-in a paikhiat ding uh ciangin Topa
in Moses le Aaron tungah bang thu hilh masa hiam?
Tua
bangin a paikhiat ding uh ciangin Moses le Aaron in a paikhiat zia ding uh
limtakin a geel khol dingin a lamen zong om kha ding hi. Koi bangin suakta thei
ding, suahtak nading lampi in koi bang hi ding hiam? ci-in a lunghimawh zong
Israel mite lakah om kha ding hi. Naungek, naupangte, piteek puteek, ganhing
khempeuh a kipanin a suahtakzia ding a geelgeel zong om kha mai ding uh hi. Ahi
zongin Pasian lamlahna in a lamdangpi khatin kimu hi. Tua khit ciangin Topa
geelna bangin thu khempeuh, vai khempeuh a banbanin hong tangtung toto ding hi.
Innkuan khat ciat in tuuno kiging khol ding uh hi. Bangmah a mawkna suah lo
ding uh hi. Mimal kim in tua tuuno sa a ne ding uh hi. Innkuan khat in a tuuno
gawh uh a gaih zawh kei uhleh innkuan dang khat tawh a ne khawm ding uh hi.
Sim
in, Pai. 12:13, 14. A nunung bel gimna tung ding ahih manin Topa in bang hih
ding geelna nei hiam? Tua in bang limcing hiam?
Paikhiatna
in kumsialin a bawl ding pawi lianpi khat ahi hi. A beisa hun a Pasian sepnate
phawk nading bek hi lo-in amaute nuntakna-ah tu mahmahin a tuah khak uh thute
hangin zong Paisan Pawi a bawl ding uh ahi hi. Mimal khat ciat adingin Topa
hotkhiatna muh thakna-in a neih nading uh deihna zong kihel hi. Aneu 12 le 13
pulaak bangin Paisan Pawi a khiatna in: Pasian thukkik thukhenna in Israel mite
a “paisan” “a kantan” ding hi, cih khiatna nei hi. Hih kammal in kammal nih a
kigawm ahi hi. “Paisan” “kantan” cih kigawm khawm a kingah kammal khat ahi hi.
Bang hang hiam cihleh siatna in amaute paisan ding hi. Hebrew tawh kigelhna-ah
“Pesach” hi-in, gamtatna pulaak kammal “kantan” “khengkhia” cihna hi. Israel
mite in Paisan Pawi nabawl uh ciangin Pasian’ vangliatna gamtatnate a phawk
nading uh deihna ahi hi.
Bang
hangin a beisa hun a Pasian nasepnate phawkkikna in thupi hiam? Tua in mailam
hunah zong Topa in hong ompih ding ahihna khamuanna hong pia thei hi lo hiam?
TUESDAY July 29
Pesach
Sim
in,Pai.12:17–23. Biakna pawi thak khat kibawlna-ah sisan in bang thupi-na nei
hiam?
Biakpiak
nadingin a kigo tuuno sisan in Paisan Pawi bawlna-ah a thupi mahmah khat hi.
Biakpiakna-ah a kihel mimal khat ciat in tuuno sisan la-in baang tungah a taat
uh hi. Hih in Pasian sunga hotkhiatna a upna uh a pulaak ahi hi. Tuuno sisan
ban lohna inn in sihna thuak hi. Paisan Pawi tuuno in paubaanna nei lo hi ding
hi. Bang hang hiam cihleh tua tuuno in Jesuh Khrih limcing hi. “Pasian Tuuno in
leitung mawhna a puakhia hi. (John 1:29). Tuuno sisan in thupi mahmah hi.
Egypt-te ka vat ciangin a nasia gimna bangmah in note hong sukha kei ding hi ”
(Pai. 12:13).
Hotkhiatna
lungdamna thu in Paisan Pawi tawh kizopna nei hi. Bang hang hiam cihleh tua
sisan in saltanna panin suahtakna limcing hi bek tham lo-in Khapsa Gam manawhin
khualzinna zong a pulaak hi. Mawhnei mite mawhna hangin sihna hong thuak Khrih
sihna le Ama dikna, Ama sisan in a hong tuamna limcing ahi hi. Kum zalom tampi
khit ciangin Paul in Paisan Pawi thu a pulaak kikna-ah Silngo sawh loh buhnel
mekman thak na hi takpi bangun tua mah na suah nadingun silngo lui paimang un.
Ahang in, Khris eite Paisan Tuuno in biakna i pia zo hi” (1 Kor. 5:7).
Silngo
in anlum bawlna-ah a kizang mahmah van khat hi. Israel mite in Egypt gam
nusia-in a piakhiat ding ni zanin silngo kisawh lo anlum a ne ding uh hi.
Silngo khempeuh inn sung panin a hemkhia mang ding uh hi (Pai. 12:8, 15–20;
Pai. 13:3–7). Silngo kihel lo anlum in mawh nei lo Messiah limcing hi. Amah in
zia-etna khempeuh, mawhna khempeuh tungah zawhna a ngah hi; Amah in a nuntakna
a hong pia hi (John 1:29,1 Kor. 5:7, Heb. 4:15). Tuuno sisan sungah “Puknah
bawl khat” diah suk ding uh hi. Tua in Pasian kiang pan hong hahsiang hehpihna
limcing hi (Late 51:7). A tom a pulaak hi lehang, Paisan Pawi bawlna khempeuh
in Jesuh hong hotkhiatna nasep limcing hi.
Bang
in Jesuh sihna a piangsak hiam? Pasian mahmah in mawhna hangin mihing tawh
kizopna kitat beisakin kizopna thak khat a hong bawlna limcing hi. Hih thu in
mawhna in bangzahin sia hiam, cih hong hilh hi lo hiam?
WEDNESDAY July
30
Khang
Khat pan Khang Khat Dong ah
Late
gelhpa in naupangte in Pasian theihtheihna nei uh ahihna le a hong itna thute
zong theihna nei uh ahihlam hong hilhna muntampi-ah kimu thei hi. “Khang khat
in nangma nasepte khang khat tungah a pulaak ding uh hi” (Late 145:4). Innkuan
khat in Topa nasepna lianpite, Ama thuhilhnate a dang innkuan tungah a pulaak
ding uh hi. Tua bangin Lai Siangtho thute khang khat panin khang khat dongah
kizel ding hi.
Sim
in,Pai. 12:24–28. A thupi bang thu kipulaak hiam?
Israel
innkuan sungah nulepate in tate sia masa pente hi. Amaute in a tate uh tungah
Paikhiatna thute a pulaak uh hi. A beisa hun a thupiangte a phawk nading bek
tham lo-in a tate uh nuntakna-ah Pasian sepnate a phawk nading deihna zong
kihel hi. Hih Paisan Pawi bawlna tungtawnin amaute in a pu, a pate uh thuak
thute, a pu a pa khang thu piangte a theihtheih nading ahi hi. Pa in hih bangin
a pulaak hi: “ Egypt ka om lai-in Egypt pasiante guallelhna lawhsapnate ka mu
khin hi. Egypt gam a tung gimnate ka mu hi. Paikhiatna bu sungah tate in Paisan
Pawi tawh kisai pate a dot uh ciangin nulepate in limtakin a hilh ding uh kisam
hihna thu limtakin a hong hilhna kimu thei hi (Thkna. 6:6–8 le Pai. 13:14–16).
Israelte in Egypt gam sung a om laimahun Paisan Pawi bawl uh hi.Tua thute a
nuntakpih uh hong suak hi.
A
mihonpi bup hi taleh mimal a hi taleh tua hun laitakin a tuah uh thute a phawk
den ding uh hi.‘Tua ciangin TOPA note Pasian mai-ah, "Ka pa a vak kawikawi
Aram-te hi-a, mi tawmkha tawh Egypt ah paisukin tua lai-ah teng uh a, tua pan
tampi pha-in a vanglian minam lianpi khat a suak uh hi. Ahi hangin Egypt-te in
kote hong bawlsia uh a, na haksa hong semsakin hong thuaksiasak uh hi. Tua
ciangin TOPA in a thahat khut le a kizankhia ban tawh a lauhuai mahmah le a
piandang limte le a lamdangte tawh Egypt panin hong paikhiatpih hi. Hih mun
ciang hong puakin hih gam - bawngnawi le khuaizu luanna gam hong pia hi”
(Thkna.26:5-9).
Tua
bangin a beisa thute a phawkkikna tungtawnin, Paisan Pawi thu a pulaak kikkikna
tungtawnin (hotkhiatna tawh kipawl thu piang khat peuhpeuh a pulaakna tungtawn)
a suan le khakte uh tungah, nulepate in a hilh hilh ding uh hi.
Tua
bangin a pulaakna uh tawh khangsawn tuletate bek tham lo-in a gen mi hi taleh,
a za mi khempeuh in Topa na nasepnate a phawk tawntung ding uh hi.
THURSDAY July 31
Pasian
Thukhenna
Sim
in, Pai.12:29, 30. Pasian in Egypt mite ta upa khempeuh tungah koi bangin bang
siatna a tung hiam? Bang hangin Pasian in ta upa tungah tua bang sihna tungsak
hi ding hiam? (Heb. 11:28.)
Egyptte
tungah a nunung bel gimna in ta upate sihna hi. Hih in Egypt pasiante tung le
tua bang pasiante a bia innkuante tungah Pasian in a thukhenna hi. A biak uh
pasiante in bangmah vangliatna nei lo pasian ahihlam a kilang tektek hi. “Eypt
mite kiphatsakna in mong nei lo, khawl hun cih a nei kei hi. Egypt innkuan
khempeuh in tua gimna a thuak uh hi. Dahna, kahna, cihmawhna awging khempeuh in
mun khempeuhah kizel mang ta hi. Kumpite a kipan, kumpi nasemte, gam makai
ulian khempeuh in lau-na tawh kidim uh a, lau lua mahmah uh a, a khukte khat le
khat kitaat in cih nading thei lo, mang bangin a om uh hi. Tua gimna mai-ah
dipkua-in lungkia-in a om uh hi.” Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, p.
280.
Pharaoh
in Egypt pasiante thuneihna limcing hi. Egypt mite in ta upa khempeuh in pasian
ta hi, ci-in a pom uh hi. Isis nusian in naupangte dal hi, cih a um uh hi;
Heqet nusian in nupi nausuakte cingin kem a don hi, ci uh hi. Min pasian in
suan le khak neih theihna pasian hi, ci uh hi. Hih pasiante khempeuh banah suan
le khak neihna pasian ci-in Egypt pasian tampi a bia uh hi. Hih pasiante
khempeuh in a nungta Pasian tawh tehkhak theih ding hi peuh mah lo hi. Moses in
“ Topa aw, leitung pasiante lakah nang tawh a kibang kua om hiam? Nangma
vangliatna, nangma siantho-na, a lamdang nangma nasepnate bangin a sem thei
kuamah om lo hi.” (Pai. 15:11). A nung ciangin Jethro in hih bangin a pulaak
hi: “ Tu-in TOpa aw, nangmah in pasian dangdangte sangin na lian zaw hi, cih ka
thei hi.Israel mite tungah ngongtatna khempeuh na beisak hi, cih thu ka mu hi.
” (Pai. 18:11). Pai. 1 sunga kipulaak bangin Egypt ta upa khempeuh in sihna a
thuak uh ciangin Israel mite tungah Pharaoah thupiak in neem zaw deuhsak hi.
Israel mite a simmawhnate uh hong kiam zaw ta hi. Tu-in Pasian in Egypt ta upa
khempeuh tungah sihna a tunsakna hangin Pasian gitlohna hi lo hi; Egypt mite in
a vawh bangun a gah a at kik uh hi ta hi.Eite deihtelna khat peuh in thaman nei
hamtang hi. I gamtatna khat peuh in guu le gau nei hi. Thuak hamsa mahmah
taleh, thuman thutak i do zo kei ding hi.
Mawhna
sia huai mahmah hi. Na mawhna hangin midangten a thuak khak a om kha hiam? Ahih
keileh midang khat mawhna hangin gim na thuak a om hiam? I lamet khat bek in
bang hi ding hiam?
FRIDAY August 1
Simbeh
Ding: “The Passover,” pp. 273–280, in Patriarchs and
Prophets.
“Paisan
Pawi in a beisa thu phawk nadingin a kibawl pawi lianpi kha thong suak hi.
Saltanna Egypt panin suahtakna phawkna bek tham lo-in tua hangin a lian zaw
suahtakna ahi, Jesuh in mawhna sung pan a hong hotkhiatna, tawntung sih nading
panin i suahtakna atangkoko, a pulaak laak ihi hi. Paisan Pawi tuuno in Pasian
Tuuno limcing hi; Amah sung bekah lametna a nei ihi hi. Sawltak Paul in hih
bangin a pulaakna kimu thei hi: “Khris in eite Paisan Pawi Tuuno hi.”1Kor.5:7.
Paisan Pawi tuuno thahna bek tawh a kicing hi lo hi. A sisan pen baang tungah
kitaat ding hi. Khrih in leitung adingin hong si bek tham lo-in mimal khat ciat
adingin hong si hi. Ama hong sihna bekmah i mitsuan lian pen ahih ding kisam
hi.” Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, p. 277.
Tuni
ciang dongin Jew mi tampi in Paisan Pawi bawlbawl lai uh hi. “Passover Seder”
(Paisan Pawi Seder ci uha, a khiatna in “limtakin kalsuan, vaihawm cihna hi”)
Tua bangin Paisan Pawi a bawl uh ciangun innkuan buppi-in an nek khopna khat
nei uh hi. Hih pen Moses hunlai-a a kizat bang linlianin a zat uh ahi hi.
Tangtawng a kipanin Jew mite in ni 7 Sabbath tawlnga uh hi.
KIKUP
DING DOTNATE
1. Koi bangin ta upa sihna-ah Topa in thutang
hi, ci-in na telthei hiam? Ta upa tampi in amau khialhna lopi, sihna a thuak uh
hi lo hiam? Hih bang thu le Pasian hong itna tonkhawm thei ding hiam? Tuicin
tunna thu zong ngaihsun in. Koi bangin na theitel hiam?
2. Thu-um mite in Jesuh sisan in hong tuam hi,
cih thu bang in limcing a, hih limcinna a khiatna in bang hi ding hiam? Jesuh
sisan in mawhna khempeuh hong tuamcip hi, cih thu na theithei hiam?
3. Hih a nuai-a kammalte ngaihsun in: “Khris
nungzui mi khempeuh in Ama thuakna sungah a thuak khawmte ahi uh hi. Amaute in
Pasian kammal tawh a kivak mite ahi uh hi. Tua hileh minthanna le vangliatna
sungah a kalsuan mite ahi uh hi. Khrih vangliatna tawh amaute nunzia in a
kikhel hi. Khris lungsim puak le Ama nasep in a nungzuite lungsim puakzia ding
le a sep ding uh ahi hi.” Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, p. 278. Koi
bangin Khrih in i lungtang tungah a nunzia hong gelh dingin kiphal thei ding i
hiam?