LESSON
6 *AUGUST 2–8
SAN
TUIPI KANTANPIH
SABBATH
NITAAK
Tu
Kaalsung Simding: Pai. 12:31–36, James 2:17–20, Pai.
13:1–14:31, Heb. 11:22, Pai. 15:1–21, Mang. 15:2–4.
Kamngah: “Moses in mipite kiangah, "Lau kei un. Kiptakin ding un, TOPA in hong hutkhiatna tuni-in na mu ding uh hi. Tuni-a na muh uh Egypt-te na mu kik nawn kei ding uh hi. TOPA in hong dosak ding hi; daitaka na om ding bek uh kisam hi," a ci hi. (Pai. 14:13, 14).
Paikhiatna
sunga thute in Thuciam Lui hunlai-a Pasian mite tungah a lian mahmah thupiangte
hi, ci-in kiciamteh hi. Hih thu lianpi in Pasian in a mi Hebrew mite a
hotkhiatnazia le a galte uh tungah zawhna thute kimu thei hi. Tua bangin
lamdang takin a makaih khit ciangin Khapsa Gam a luahpihna zong kimu thei hi.
Tua bek tham lo-in tua thute in Khrih sungah hotkhiatna le tatkhiatna thu
limcing hi. Mihing muhna panin Israel tate in lungkia-in om uh a, a piang thei
lo thu amau le amau kihonkhia thei lo ding ahihna thu zong kimu thei hi.Amaute
in suahtakna a ngah uh hileh tua in Pasian sepna bek hangin suahtakna a ngah
thei uh hi. Tua bangmahin eite suahtakna zong Pasian hong hotkhiatna ahi hi.
Ei
le ei tha tawh suahtakna i ngah zo kei hi. Eite in lametna nei lo ihi hi. Egypt
gam panin Paikhiatna sangin a lian zaw i kisam hi. Tua in Singlamteh tungah
Khris hong sihna ahi hi. Tua zong Khris in singlamteh tungah hong si khin
hi.Israel mite in Goshen nusia-in a paikhiatna thu Pai.12 sungah kigelh a,
Moses la phuah a sak uh thu in a lamdang mahmah thu khat ahi hi (Pai. 15).
Pasian limlahna, nalamdangte, le lim lamdangte in hotkhiatna tawh kisai thu
vive hi; a suahtakna uh a mong a tunna thute zong a pulaakna kimu thei hi. Hih
thute in Khrih hong sihna tawh tehkak theih ding hi peuh mah lo hi. Egypt panin
amaute suahtakna in Singlamteh tungtawnin suahtakna limcing hi bek hi.
*August
9, Sabbath a ding kiginkholhna in tukaal lesson sim in.
SUNDAY August 3
Pai
unla, Topa Bia un
Paisan
Pawi tun ni a nitak ciangin sisan in a tuam loh innkuan tungah Pasian thukhenna
a tung hi.(Pai. 12:1–12). Sisan kitatna om lo innkuan, bangzahin minthanna nei
taleh, bangbang mi hi taleh, sisan om lohna inn in sihna a thuak hi. Gim
thuakna in innkuan khempeuh tungah a tung hi.
Sim
in,Pai.12:31–36. Pharaoh in a lamdang ngetna bang nei hiam? Bang hangin Israel
mi khempeuh paikhia dingin phal hiam?
Pharoah
in Hebrew mite tungah “Pai unla, na Topa Pasian va bia un,” ci-in a gen banah
“kei zong thupha hong pia un” ci-in a ngen hi.Bang hangin Egypt kumpipa in tua
bangin ngen hi ding hiam? A tawpna-ah Hebrew mite biak Pasian vangliatna hang
hi ding hi, cih simloh thu dang om lo hi. Ahi zongin Pasian langpanna,
kiphatsakna, kiliatsakna mawhna le lungtang khauhna tawh kidimin a om kimlaipi
mah Topa in thupha a pia ding hiam? Kumpipa ngetna bangin Topa in thupha pia
veve hi. Yahweh tungah kipiak nopna lungsim a neih loh hangin a lal lel kumpipa
ahihna tawh Topa in thupha a pia hi. Egypt mite in zong Herbew mite paikhiat
nopna a thei uh hi.
Tua
bangin “Pai ta un, ci-in thupiak om keileh kote khempeuh ka si mang khin ding
uh hi, a ci uh hi. Ahi zongin Pasian ompihna hangin Israel mite in suahtakna
ngah thei uh hi. Amaute gam panin a paikhia ding uh hi ta ahih manin a van
manpha tuamtuamte itsik het lo-in Hebrew mite tungah a pia khia uh hi. Israel
mite nasepna thamante a ngah loh uh zong sawt khin ta hi mai thei hi. Kum zalom
tampi sung Egypt mite na a sepsak uh hong suak hi. Hi mah hi. Egypt mite in
Hebrew mite tung ah thaman ding bangmah piak a nei kei uh hi.I vawh khaici khat
peuh a gah i at ciangin i gamtatna khat tungtawnin gimna i thuak kha ciangin i
kisik kik thei pahpah hiam? Ahi zongin tua na gamtat khialhna hangin kisik hi
lo-a, gim na thuakna hangin a kisik mi na hi kha hiam?
Hih
bang kisikna in bang hangin a man lo kisikna kici hi ding hiam? Mawhna i
kisikna panin bang thu manpha ngah i hiam? Ahih kei leh bangmah gimna thuak kha
lo-in a om hi lecin tua na khialhna na kisik veve ding hiam?
MONDAY August 4
Ta
Upa Apna
Hotkhiatna
kamciam a tangtung ding hi ta hi. Amaute suahtakna hun nai ta hi. Suahtakna a
ngah nadingun amaute in kiginkholhna kisam uh hi. Amaute in tua kamciam um hi
bek lo ding uh a, a upna bangun a kalsuan ding uh kisam hi. Topa in amaute
kalsuanzia ding khempeuh a hilh khin zo hi. Tu-in amaute in upna tawh a kalsuan
ding bek uh kisam hi. Hih thu tawh kisai-in James gen thu tawh kibang lo hi mah
taleh a thu guipi in a nihin a kibang ahi hi. “Ahi zongin note in na theih ding
uh thu in gamtatna kihel lo upna in a si hi” (James 2:17–20).Pai.13:1–16 sim
in. A nunung bel gimna panin Israel ta upa khempeuh in Pasian hehpihna hangin
sihna panin suahtakna a ngah uh hi. Bang hangin a kip tawntung thupiak om hi
ding a,tuni tuhun adingin a khiatna bang hi ding hiam?
Pasian
in hehpihna tawh a kidim ahih bang mahin Israel mite ama sisan tawh a huu hi.
Amaute in upna tawh baang tungah sisan a na taat ciat uh hi. Hih bangin
lamlahnate in Topa kiang pan Moses tungtawnin hong pai ahi hi.”Ta upa khempeuh
kei kiangah hong ap un” (Pai. 13:2). Hih thupiak in mihingte le ganhingte tunga
thupiak hi. Hih thupiak nungah thu guipi in na khempeuh in Topa ukna nuai-ah om
hi. Bang hang hiam cihleh Amah in Piangsakpa, na khempeuh neipa hi. “Leitung in
Topa neihsa hi. A sunga om na khempeuh le nuntakna nei khempeuh in Topa neihsa
hi (Late 24:1).
“Kham
le ngunte in Keima neihsa hi, Topa in ci hi. (Hag. 2:8). Israel ta upa khempeuh
in Topa thupha gah masa ahi hi. Amah in tuate thupha a pia hi. Amaute in sih
nading panin a kihonkhia mite ahi uh hi. Eite in zong Jesuh sisan tawh i kituam
ciangin tawntung sih nading panin suahtakna a ngah ihi hi. Paul in Jesuh thu
hih bangin a pulaakna kimu thei hi: “Khris sungah Ama sisan tawh suahtakna le
mawhmai-na i ngah hi (Kol. 1:14). Tua hi-in, biakpiakna tawh kisai thukhun
tuamtuamte in Egypt saltanna pan suahtakna thu a pulaak vive thukhunte ahi uh
hi. Israel mite in ganhing tawh biakpiakna nei dingin kihilh a, a tate uh zong
a tan ding uh hi (Pai. 13:12, 13).
Pai.
13:16 pulaak bangin tua thukhamte amaute in a khut le a tal kikal ah a koih
ding uh hi, ci-in sawlna a om hi.Koi bangin hih in a thupi vantung thuman
limcing hiam?Bangzahin upna nei ta leng, upna bangin kalsuan ding kisam hiam?
TUESDAY
August 5
San
Tuipi Kantanna
Sim
in, Pai.13:17–14:12. Koi bangin Pasian in Israel mite, Egypt nusia-in a
paikhiatna vuah makaih hiam? Tua khit ciangin bang thu piang kimu hiam?
Moses
in Pasian thupiakna bangin a zuih ciangin Israel mite in Egypt nusia-in paikhia
thei uh a, tua bangin a paikhiatna vuah limtakin a kigeel galkap hon khat zong
kimu thei hi. Hebrew kammal “tsaba’ “makhaneh” in galkap honpi a pulaak kammal
hi. A khiatna in “khentuamte” “giah phual” “mihonpite”cih khiatna nei hi (Pai.
6:26; Pai.. 7:4; Pai. 12:17, 41, 51; Pai. 14:19, 20; le Pai.13:18 simkak in).
Israelte in galkap a thuang a thuang a kikhen bangin a kikhen uh hi. A nung
ciangin Balaam in Moab’ mual tung panin Israelte in a behbehin giahphualsat a
om a mu hi. (Gam.24:2). Tua sung mahin “Moses in amah tawh Joseph guh te a
paipih hi.” (Pai. 13:19 Joseph in hun khat ciangin Topa in a mi Israelte ompih
ding ahihna a um hi. A pu a pate uh tungah a kamciam bangin Canaan leitang luah
ding uh hi, cih lametna lianpi a nei hi (Heb. 11:22).Israel mite in Canaan hong
tun uh ciangin Joseph guhte in “Shechem munah a phumkik uh hi” (Josh. 24:32).
Meilompi
le meiikhuampite in Topa ompihna mitmuhin a kilang ahi hi. Topa in amaute lakah
om a, meilak panin amaute a hopih hi (Pai.14:24; Gam. 12:5, 6). Tua sung mahin
Pharaoh in ama ngaihsutna a kilangkhia sak hi. Amah pen kikhelna a nei lo
kumpipa hi. Israel mite in Pharaoh galkapten nungdelh uh a muh uh ciangin
amaute in hih bangin kampau uh hi. Khat vei bektham lo-in tam veipi a pulaak
laak thu in: ‘Egypt gamah han om lo bangin bang hangin hong paikhiatpih na
hiam? Sehnel gam lakah a si dingin banghangin hong paikhiatpih sese na hiam?
Bang hangin Egypt panin hong paipih na hiam? (Pai. 14:11). Tua in Pasian
vangliatna amuh nading uh hong suak hi. Ta upa khempeuh in suahtakna a ngah
khit uh ciangin Topa hotkhiatna amu thei ding uh hi ta hi. Ahi zongin mi honpi
in uplahna hangin a phunphun uh hi.
Hun
hamsa sung na om hunte ngaihsun kik in. Na upna in koi bang hiam? Pasian sungah
upna nei na hiam? Ahih keileh upna nei lo mi na hiam? Bang thu manpha nuntakpih
ding na mu hiam? Mailam hunah tua bang lungkhamna na tuah ciangin na upna koi
lam na nga diam?
WEDNESDAY August 6
A
Kuang Sawlbawk
Moses
in Midian gamah a tai khit ciangin a nuntakna nuamsa zaw deuh hi. Zi nei-in
tapa nih Gershom le Eliezer anei hi (Pai. 18:3, 4), a sunghpa Jethro inn sung
panin innkuan khatin a ding thei uh hi. A sunghpa Jethro in Midian gamah siampi
hi. Moses in Midian gamah kum 40 sung tawntung, David bang mahin a sunghpa
tuute cingin a om hi (2 Sam. 7:8), A tuucinna-ah Pasian ompihna a ngah hi. A
diakdiakin piansak nate tungtawnin Pasian ompihna a mu thei hi. Ahi zongin
Moses aa dingin gamlak paakkungte, paakte gim namtuite a napkhak ciangin, a
Topa tawh kizopna-ah kikhelna lianpi a ngah hi. Topa in Moses nunzia a khel hi.
Israel mihonpite a makai ding khatin a kigingkholsak hi.
Tua
Sehnel gam sung a nuntak sungin Pasian kammalte, Job bu le Piancilna bu Kha
Siangtho humopna tawh hong gelh khia hi. Moses in paisan Pawibawlna panin
“kido-na lianpi” “Piansakna thu, hotkhiatna kigeelna thu tawh kisai muhtelna
zong a nei hi. Tua hi-in Moses in a nungta Pasian thu theihtelna hong pia hi.
Moses in Piangsakpa, hong Kempa, vankhunuai khempeuh ii thuak mawhna thu tawh
kisai thute zong hong hilh hi. Lai Siangtho le hotkhiatna thu siksanin Kha
Siangtho humopna tungtawnin, Moses in Piancilna bu hong gelh hi.Pai. 3:1–6 sim
in. Topa in Moses tungah Abraham Pasian, Isaac Pasian, Jacob Pasian ka hi hi,
ci-in a pulaak thu in bangzahin thupi hiam?
Moses
in sawlbawk kuang khat mu-a, ahi zongin tua sawlbawk in kangtum tuan lo hi. Tua
amuh thu in a lamdang khat ahihlam a theithei hi. Amai-ah a lamdang thu khat a
pianna thu a thei hi. Tua sawlbawk kuang gei va neh phei-a, tua ciangin Topa in
Moses hoih a, “ Na dinna mun in mun siangtho hi. Na khedap suahkhia in,” ci-in
a sawl hi. Bang hang hiam cihleh Topa kilaakna mun in mun siangtho hi, ci-in a
hilh hi. Topa in Moses tungah “ Abraham Pasian, Isaac Pasian, Jacob Pasian ka
hi hi, ci-in Amah le amah a kipulaak hi (Pai. 3:6). Topa in upa pate le a suan
le khakte tungah khapsa gam Canaan na luah ding uh hi, ci-in kamciam a pia hi.
Moses in hih kamciam a thei hi. Tua hi-in Pasian in Moses kalsuan nading, a pai
nading lampi a hilh hi. A mipih Israel mite aa dingin makai lianpi khat ahi
dingin Topa in a makaih toto hi.
Moses
in Pasian nasem thei dingin kum 80 val bang kisinna kisam hi. Hih thu in
bangzahin lungduai-na kisam ahihlam hong hilh hi lo hiam?
THURSDAY August 7
Moses
leh Miriam La
Egypt
galkap buppi kizo siang hi; Pharoah a kipan suakta-in a nungta khat beek om lo
uh hi. (Late 136:15). Hih in lamdang hi. Hih in Pasian mite zawhna lianpi khat
hong suak hi.Amau zawhna bek tham lo-in tuni tuhun dongin Jew mite in a tangthu
a phawk kikkik uh hi.
Sim
in, Pai. 15:1–21. Moses la sungah bang thute kihel hiam?
_______________________________________________________
Moses
la in Topa phatna la hi. Bang hang hiam cihleh Amah in galhang, galzo pa hi. A
mite a langpan peuhmah gualzo ngei lo hi.Moses in hih thu siksanin Topa Pasian
phatna la a puak hi. Topa in Moses hatna, ama kihotna, ama suahtakna ahi hi.
Amah tawh a kibang kuamah om lo hi. Topa in minthanna, siantho-na le
vangliatna, a lamdang nate a bawl Pa hi (Pai. 15:11). Moses la in Topa a
tawisang hi; Moses la in Topa in kua hi-a, Ama nasepte zong a pulaak hi. Topa
kipahtawi-in Ama min kiphat a, a mite a dingin a lamdang a bawl thute hangin
phat taakcing hi. Lungdam kohna le biakpiaknate in mihingte tungah Topa hoihna
hangin a hong piangkhia thu ahi hi.
Ama
hong itna hangin lungdamin nuntakna hong bucingsak hi. Pasian hong itna in kip
tawntung a, Amah in a tawntungin minthanna tawh a kidim hi; bang hang hiam
cihleh Amah in a a tatkhiat a mite a makaih hi; amaute in Topa sungah bukna mun
siangtho amu uh hi. Moses in a genkholhna sungah Topa in a luah ding
Mualsiangtho tungah a biakbuk a lam ding hi” ci-in a pulaak hi(Pai. 15:17); hih
thu khempeuh in Zion pulaak hi-in, Jerusalem khuapi sunga biakinnpi genkholhna
zong ahi hi. Mang. 15:2–4 pulaak bangin tatkhiat mite in Moses le Tuuno la a sa
ding uh hi.
Koi
bangin vantungah Moses le Tuuno la kisa ding hiam? Hih in a lian Pasian phatna
le a bawl na lianpite hangin minphatna ahi hi. Amah in thuman thutangin
thukhenna hangin a mite in Topa dikna le siantho-na hangin a phatphat uh hi. La
thukhupna-ah Minam khempeuh Topa mai-ah hong kikaikhawm ding a, Amah a bia ding
uh hi.
Immanuel
Kant in a genna-ah Pasian in thutang ahih leh hih leitung khit ciangin zong
thutanna om ding hi, ci hi. Bang hangin hih thu in thuman hiam?
Thuman
lohna kum tul tampi khit ciangin koi bangin thuman in na khempeuh tungah zawhna
ngah ding ci-in khamuang ding i hiam? Koi bangin hih thu panin lametna le
khamuanna ngah ding na hiam?
FRIDAY August 8
Simbeh
Ding: Ellen G. White, “The Exodus,” pp. 281–290, in
Patriarchs and Prophets.
Israel
mite in upna thaneem uh hi mah taleh Topa Pasian in amaute a huh tawntung hi.
Topa in amaute ngaihsutna makaihin, amaute thu a hilh tawntung nuam hi. Ama
teeltuam ahih bangmahin lai-natna tawh amaute a cing a kem tawntung hi. Pasian
in lungduai takin amaute a makaih hi. Hamsatna tawmna munah amaute a makaih
hi.” Ellen G. White in a hilhna-ah Israel mite in Pasian theihna tawmno bek nei
uh a, Amah a upna uh neu mahmah hi. Topa in numei, naupang le a ganhing
khempeuh uh a makaih hi. Topa in amaute khempeuh San tuipi a kantanpih hi. Topa
in amaute sungah hehpihna nei Pasian, amaute tungah Thukhenpa ahihna a
kilangsak hi.” Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, p. 282.
Moses
la tawh kisai Andrews Bible Commentary in hih bangin hilh hi. “Pasian hong
hotkhiatna in mailam aa dingin khamuanna hong pia hi. Mailam hun aa ding
bangmah lau ding om lo hi. Piang thei lo ding thute i tuah khak ciangin,
lungkia-in i kalsuan nading lam thei lo-in i omkha thei hi. Ahi zongin Moses la
in khamuanna hong pia thei thute hi. Bang hang hiam cihleh tua la in Pasian
zawhna a pulaak hi.”Andrews Bible Commentary, “Exodus” (Berrien Springs, MI:
Andrews University Press, 2020), p. 214.
KIKUP
DING DOTNATE
1. Bang hangin Egypt gam panin suahtakna i
ngah khit ciangin San Tuipi kihta-in Hebrew mite bangin lungkia-in om zenzen
ding i hiam? Cihnopna-ah Topa in thupha tampi hong pia khin hi napi, Ama
vangliatna tampi mu khin napi-in, bang hangin um lah veve ding i hiam?
2. A thupiang khempeuh i theih khit, ta upa
khempeuh a sih khit ciangin bang hangin Pharaoh in Israel mite nungdelh veve
hiam? Hih thu in lungkhauhna hangin mawhna, siatna tawh nungta veve cih thu in
lauhuai dinmun hong tunpih ding hi lo hiam?
3. Khat veivei ciangin hamsatna khat peuh i
thuak ciang ahi zongin hamsatna khat peuh ahi zongin i tuah khak ciangin, ahih
keileh midangte in nuamsa-in a om laitakun gimna thuak kha zel hi ding i hiam?
Bang hangin tua bang hun ciangin Pasian hehpihna i phawk ding kisam hi lo hiam?
Galpa ukna sung a nungta ihihlam hong phawksak hi lo hiam? Kisiat theih nading
panin Topa’n hong kem ahihlam phawk ding kisam hi lo hiam?