LESSON
7 *August 9-15
Anlum
leh Nunna Tui
SABBATH
NITAAK
Tu
Kaalsung Simding: Pai. 15:12-16; Pian. 3:1–6,
Pai.17:1–7, 1 Kor. 10:4; Pai. 18: 1–27, 1Kor.10:11.
Kamngah: “Tua ciangin TOPA in Moses kiangah, "Ka thupiakte le ka lamlahnate bang tanvei nial lai ding na a hi hiam? TOPA in note Sabbath hong pia hi cih ciamteh gige un; tua ahi manin a ni gukna ni-in ni nih ai tang anlum hong pia hi. A ni sagihna ni-in a kuamah peuh amau omna ciatah om ding uh hi; kuamah a pusuakkhia kei ding hi," a ci hi. Tua ahi ciangin mipite a ni sagihna ni-in a tawlnga uh hi.”
Pai.
16:28–30.
Egypt
a nusiat khit uh ciangin Israel mite in amuh ngei nai loh uh Khapsa Gam zuanin
maban a zom uh hi. Tua bangin a khualzinna vuah hamsatna, kitangsapna tuamtuam
a nei uh hi. Tua bangin a kantoh theih nadingun amau le amau a kideek, amau
deihnate uh a ki-uk zawh ding uh kisam hi. Bek tham lo-in kipiak khiatna,
angsung huai-hamna le Topa sungah muanna a neih ding kisam uh hi. A diakdiakin
Topa thupiak bangin a nungta ding uh hi.
Moses
in mitmuhin a mipihte makai khat hong suak hi. Amaute in Moses makaihna nuai-ah
a nungta ding uh hi. Tua ciang bekin gualzawhna a ngah thei ding uh hi. Tua
hi-in amaute kipum khat ding uh a, ne khawm, sem khawm ding uh a, lungsim
kikhat ding uh hi. Tua bangin a khualzinna vuah hamsatna tuamtuam, to-na
tuamtuamte a kantan ding uh hi. Tua bang hamsate tungtawnin a upna uh zong a
khauh zaw thei hi. Topa tawh a kizopna-ah a kip zaw semsem thei uh hi. Tua
bangin hamsatnate a nawkna uh le Moses makaihna a zuihna tungtawnun Israel
minte in minam lian khat a suak thei uh hi.
Seente
paunak khatah “Tai 1000 val bang khualzinna in kal suan khat tawh a kipan hi”
ci uh hi. Topa tawh kizopna-ah zong tua bang mah hi. Kal khat khit kal khat
suan toto-in Topa tawh a kinai zaw thei ihi hi. Ama hong makaihna a zuizui ding
ihi hi.Tua bangin hamsatnate lak pan thuman thutak nuntakpih ding tampi om hi.
Kua in tua bang pilna a ngah thei uh hiam?
*August
16, Sabbath a ding kiginkholhna in tu kaal lesson sim in.
SUNDAY August 10
Tuikha
Lai
Siangtho tangthu pulaak bangin a mun, amual kibang lo hi mah taleh, upa makaite
zong kibang lo, a hoih makai a om bangmahin makai gina lo-te thu zong i mu hi.
Tua thute limtakin i ngaihsut ding kisam hi. A thupianna hun, a mun, a kihel
mite cih bangin limtakin kantel ding kisam hi. Tua hi-in a thupi bel in
buai-na, hamsatna khat a om ciangin koi bangin tua hamsatna kantan zo thei uh
cih thu i ciapteh ding kisam hi. Tua thu panin bang thu nuntakpih ding i muh
theih ding mah a kisam pen le a thupi pen ahi hi. HIh thu piang hong hilh
bangin, Pasian in buai-na khempeuh a veengsakpa hi; khat le khat a kilem lo
mite a kilemsakpa hi. A mite uplahna hangin Topa in hoih takin sem thei lo hi.
Israelte in Topa ompihna phunphun uh a, thumang lo uh hi. Hebrewte in hamsatna
tuamtuam a phu kha uh hi. Tua bang hamsatnate in amaute lungtang phatna,
lungkhauhna, thuman lohna hangin a tuahkhak uh gimna ahi hi.
Pai.
15:22–27 sim in. San Tuipi a kantan ma-un bang thu kimu thei hiam? A muhsak
penpen uh nalamdang a pianna thu nung thu-ma in koi bang hiam?
______________________________________________________
Israelte
phutkhak a masa bel sittelna in tui kitangsapna hi; dawn ding tui om lo hi.Nisa
mahmahin gam keu-in sehnel lakah tua bangin dawn ding tui taak khat zong om
lohna mun va tung uh hi. Ni 3 bang lampai khin uh a, a tawpkhakna-ah mihonpi in
dangkeu-in a si ding uh hi ta hi. Tui a zonzon uhleh mu bilbel na ven, a kidawn
thei lo tui hi sawnsawn hi. Marah cih kammal a khiatna in “kha” cihna hi. Tua
tui in tuikha ahih manin kidawn thei peuhmah lo hi. Israel mite in sittelna a
thuak uh hi. A Topa uh a muang takpi uh hiam, muanglo uh hiam, cih sittelna a
thuak uh hi. Pasian in mihingte tawh nasem khawm Pasian hi. Tua hi-in Israel
mite in Topa piak thuphate a manphatna a phawk kei uh hi. Tua bangin Topa phun
sansan uh hi mahleh Topa in amaute tungah a kamciam in “Amaute in Egypt gam a
natna, le gimna a thuak kha nawn kei ding uh hi” (Pai.15:26). Topa Pasian in
amaute a dal ding hi. Amaute in Topa kamciam tawh a nungta thei ding uh hi.
Amaute in Topa tungah a citak laiteng uh Topa sungah nopsakna tawh a nungta ding
uh hi.
Bang
gimna,hamsatna na thuak hiam? Topa tawh tonkhawmin a nungta na hihleh tuate
panin Topa theihtelna na ngah hiam?Ama sungah khamuanna na mu hiam?
MONDAY August 11
Vamiim
le Manna
Amaute
in Topa a langpan tawntung uh hi. Amaute in Pasian ompihna vangliatna a
mangngilh pah uh hi.Amaute buai-na khempeuh a veengsak Topa makaihna a phawk
nawn kei uh hi. Amaute a makaih, amaute a Tonpihpa le Topa kamciam alamdangte a
phawkkha nawn kei uh hi. Tuhun thu-um mite lakah zong tua bang mi tampi om hi
lo i hiam? Sim in, Pai. 16:1–36. Bang thu hangin Israelte phun uh hiam? Tua
bangin a phun khit uh ciangin bang thu a mu uh hiam?
Lai
Siangtho sungah a kigelh bang mahin nek le dawn tawh zia-etna kituak thei hi,
ci-in a hong holh thu in a thupi mahmah thu khat hong suak hi.Eden Huan sung
panin hong kipan mawhna zong nekna hang mah hi. Adam le Eve in nek loh ding sia
le pha theihna a nekna hangin leitungah mawhna le sihna hong lut hi (Pian.
2:16, 17; Pian. 3:1–6). Jesuh zong sehnel gamlakah a om sungin nekna mah tawh
zia-etna a thuak hi. Satan in suangtumte anlum piangsak dingin sawl hi (Matt.
4:3). Esau in zong innluahza ngah hi napi, gawl duhna tanlahna hangin a taan
lawh hi. Bang hang hiam cihleh gawl duhna kideek zo lo hi (Pian. 25:29–34).
Israel mite in nekna le dawnna tungtawnin Pasian thupiak a palsat uh hi. Israel
mite in sehnel gam sungah kum 40 sung bang Manna an a ne uh hi. Hih in vantung
hong piakkhong hi. Tua bangin a piakna-ah ni 7 ni, Sabbath thuman zong a hilh
hi.
Nipi
kaal khat sungin nalamdang 4 kimu thei hi. Pasian in ni 5 sung nisim a khamkhop
ding uh manna a pia hi. (2) Friday ni a tun sialin ni dang a a piak a zahnih a
pia hi. (3) Frdiay nitak panin Sabbath nitak dong manna khat zong kisia lo hi
(4) Sabbath ni ciangin manna kia vet lo hi. Tua bangin Pasian in tatsat lo-in
Sabbath khat pan Sabbath khatah nalamdang bawlna tawh a thuman thute a hilh hi.
Mihing in nek ding na khat peuh kideih hi. Tua ding mahin a hong kipiangsak hi
mai hi. Leitang in nek theih tuamtuam singgah tuamtuamte a hong khangkhiasak
hi. Singgah theipuam, singtehte in mihingte nek dingin hong kipia hi. Pasian in
i nek ding bek hong pia lo-in, i nek bangbang lim a sa thei dingin zong hong
deih hi.
Hih
bangin nek theihna dawn theihna in bangzahin manpha hiam? Ahi zongin mihing in
Pasian hong piak nate zangkhial zel hi.
TUESDAY August 12
Suang
Sung Pan Tui phulkhia
Sehnel
gam lakah tui tampi kisam hi. Pasian in amaute kisap zahzah a pia hi. Tua bang
hi napi, Israelte in Topa a phunsan uh hi. Kim khat in Topa sungah muanna nei
lo uh hi. Ama sepzawhna Ama vangliatna a muanglah uh hi. Amaute uplahna hangin
Egypt gam zuan kik dingin a ngaihsun uh hi.
Sim
in, Pai.17:1–7. Bang thu gil nuntakpih ding kipulaak hiam?
____________________________________________________
Moses
in tua mun pen Massah, ci hi. A khiatna in ‘kitawng’ “kinial” cihna hi.
Israelte in um lo uh hi mah taleh Topa in amaute kitangsapna a pia veve hi.
Massah le Maribah kammal in uplahna a pulaak kammal hi. Hih kammalte in Israel
mite in Topa sittelna panin lampial khin uh ahihlam hong phawksak hi. Amaute in
Topa tungah a phun mang khin uh hi (Heb. 3:7, 8, 15). Amaute in Pasian ompihna
a muanglah uh hi; eite lakah Topa om mah ahi hiam, a kici uh hi. Ama ompihna,
Ama vangliatna, Ama hih zawhna a muang lo uh ahi hi.
“Moses
in suang a sat hi. Ahi zongin Pasian Tapa in meii lakah om a, Moses kiangah
dingin a om gige hi. Tua suangpi panin Topa in tui a phulkhia sak hi. Moses le
Israel upa makaite bek tham lo-in tua suangpi gei-a mihonpite in zong Topa
vangliatna amu thei uh hi. Tua meii lompi-in tua mun panin kikhin khiat ciangin
Topa vangliatna hangin mihonpi in lau-in a om uh hi. Tua in Pasian Tapa
vangtaang lianpi ahi hi.”Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, p. 298.
Tui
in nuntakna limcing hi. Bang hang hiam cihleh tui om lohna-ah bangmah nungta lo
hi.I pumpi sunga cell (lungno) khempeuhin 60% in tui bekbek hi. I guh i taangte
zong tui mah hi. Tua hi-in tui in nunna hi.
Kum
zalom tampi khit ciangin Paul in 1Kor.10:4 in a pulaak bangmahin “Sehnel gamlak
a Israel mite tuahkhak thute in a lamdang mahmah Pasian ompihna hi.” Khrih
mahmah in amaute makaih bek tham lo-in amaute kisap khempeuh a pia hi (Late.
78:15, 16); amah a up theih nadingun a kisam khempeuh zong a pia hi. A killing
ngei lo suangtum bangin Khrih in zong kikhel ngei lo hi. A mite a makaih
tawntung hi. Amah a muang thei uh hi; Bang hang hiam cihleh Amah in a kamciamte
a pelh ngei kei hi.
Pasian
na muan nadingin tu-in bang kisamlai na hiam? Ama tungah kipia-in, na nuntakna
khempeuh ki-ap thei ding na hiam? Bang hangin tua bangin nuntak dingin baih lo
hiam?
WEDNESDAY August 13
Jethro
Jethro
in Moses kiangah vahawh hi. Jethro in a tanu Reuel Moses zi dingin a pia hi.
(Pai. 2:18). Jethro in Moses zi ding hong paipih hi. Zipporah tawh tapa nih
Gershom le Eliezer a nei hi. Jethro in a tate hong pai cih a theih ciangin dawn
dingin a pusuak hi.
Sim
in, Pai. 18:1–27. Bang thu bulpi kimu thei hiam?
____________________________________________________
Jethro
hong pai hi; bang hang hiam cihleh Pasian in Israel mite lamdang takin a
hotkhiatna thu a za hi. Moses in tua thu khempeuh a sunghpa Jethro tungah Topa
bawl thute a neng, a tawngin a pulaak hi. Topa in Egypt mite tungah a bawl
thute a pulaak hi.Topa in Egypt mite mai-ah Israel mite maipha a piakna thute
zong a pulaak hi. Israel mite in Egypt mite ukna nuai-ah hamsatna lianpi thuak
uh hi mah taleh amaute ukna panin Topa in suahtakna a pia hi. Topa hotkhiatzia,
a nalamdang bawlte zong Moses in a pulaak hi (Pai.18:8).
Topa
Pasian in a mite tungah hehpihna nei-in amaute tungah a lamdang a bawl nate
hangin Jethro in Topa min a phat hi. ‘Amah in, "Egypt-te le Pharaoh khut
pana nang hong hukhiapa le Egypt-te khut pana mipite a hukhiapa, TOPA kiphat ta
hen. Israel-te tunga a ki-uangsakte tungah hih banga a sem pasian dang khempeuh
sangin TOPA a liatzawk lam tu-in ka thei hi," a ci hi.Topa in thupha ngah
ta hen. Amah in Egypt mite khut sung panin a mite a honkhia hi.” (Pai. 18:10,
11).
Jethro
in Moses masuanzia ding hilhin lam a lak hi. Moses in thukhenna tawh kisai zuih
ding thute theihtelna bangmah nei lo hi; tua hi-in a mite thu a khen ciangin a
zuih ding thute Jethro in a pulaak hi. Tua bangin a pulaakna-ah citakna,
thutanna ci-in pulaak hi. Jethro in hih a nuai-a hoihnate a pulaak hi: (1)
Pasian a kihta mi (2) A muanhuai mi (3) a man lo sum ngahna a mudah hi. Gamtat
zia le tong hoih a nei mite mukhia thei-in mi tul, za khat, sawmnga le sawm
cihte a makai ding mi tuamtuam seh dingin kigen hi. Moses in Jethro lamlahna a
sang thei hi (Pai. 18:24); makaih nasem dingin mi kiciante seh ding kisam hi
(Thkna.. 1:9–18).
Moses
makaihna tampi mazaang zaw hi. Mi khat ii hong lamlahnate limtakin sang thei hi
lehang nuntakpih ding a thupi mahmah bang thu kimu thei hiam?
THURSDAY August
14
Anlum
leh Nuntakna Tui
Sim
in, 1Kor. 10:11.Paul in hih thute siksanin bang thu pulaak hiam?
______________________________________________________
Paul
in Israelte tuahkhak thute hilhcianna a nei hi. Amaute nunzia in eite etteh
ding t vive hi-in, Khris nungzuite in siatna sung i tun ding phel theih nading
hong huh thei thute hi. Cihnopna-ah amaute nunzia ettehin a nungta ding ihi hi;
pumpi deihna si le sa deihna ki-uk zawh nading ahi hi (2 Tim. 1:6, 7) Tua hi-in
amaute khensatna bangin Khrih thu hilhnate a zui ding ihi hi.“ A nungta, a hing
biakpiakna, a santhamcing Topa tungah kipia un. Leitung mite bangin nungta kei
un. Na lungsim uh thak suahsakin Topa deihna bangin na nungta ding uh hi. Tua
in a deihhuai, a santhamcing biakpiakna luii un” (Rom. 12:1, 2). A nung ciangin
Jesuh in hih thute panin thu sin ding tampi kimu thei hi. A diakdiakin sehnel
gam sung a khualzinna vuah manna le tui in Jesuh sung a thuman thute limciinna
hi.
Sim
in, John 4:7–15 le John 6:31–51 sim in. Tulai Khristian thu-um mite adingin
bang thuman kimu thei hiam?
________________________________________________
Samaritan
numei in leitung in a piak theih loh nunna Khris in piak hi. A lungtang in a
lunggulh tawntung daihna, nopna, le lungnopna Topa kiang pan a ngah thei hi.
Tua hi-in Ama zonzon nunna Pasian bek in a pia thei hi (Late 42:1, 2). A
nungciangin manna tawh kizomin Jesuh in “Manna a pia in Moses hi lo-in Topa
Pasian mah ahihna hi, ci-in hilhcianna a nei hi. Tua khit ciangin Jesuh in hih
bangin a pulaak hi: “ Keimah in nuntakna khomun ka hi hi. Ka kiangah hong pai
mi in gilkial ngei nawn lo ding hi.” (John 6:35). Jesuh in hih thu tawh kisai
thum vei pulaakna a nei hi. Amah in nuntakna an hi (John 6:35, 41, 48). Sehnel
gam lak ah vantung panin manna a kipiak bangmahin vantung panin nunna an hong
pai hi (John 6:31, 32), tua bangmahin suangpi Khris hong piak letsong in
dangtakna khamsakin, nunna bukimsak hi. Hih bangin pumpi taksa kitangsapna,
manna le tui in limciinna hi-a, Khris tawh kizopna-ah tua limciinnate a
tangtung hi (John 6:35, 48); nuntakna tui in”Jesuh hi (John 4:10, 11, 14; John
7:37, 38). Tua hi-in Khris bek mah in i lunggulhna khempeuh hong kicingsak hi.
Tua in kicinna man taktak hi.
FRIDAY
August 15
Simbeh
Ding: Ellen G. White, “From the Red Sea to Sinai,” pp.
291–302, in Patriarchs and Prophets.
Dawn
ding tui a om loh laitakin tui kipiak khit a sawt lo-in Israel minam bup in
gimna, lauhuai-na a thak khat phu-kha uh hi (Pai. 17:8–16) a kihtak huai,
galhang minam Amalek mite in a do uh hi. “Amalekte in Pasian zia le tong, Ama
ukna a thei lo uh hi lo hi; tua hi-a amaute in Pasian kihtakna nei lo-in Ama
ukna a langpan uh hi. Amalekte in Moses bawl nalamdangte a zahpih uh hi. Mi
namdangte lau-na a khangsak zaw semsem mite a suak uh hi. A biak uh pasian
tuamtuamte tawh kiciam uh a, Hebrew mite biak Pasian in Amalak mite khat zong a
suakta om lo-in a susia mang khin hi. Israelte Pasian in bangmah man kei,
bangmah sem zo kei, ci-in a simmawh uh hi. Israel mite in amaute bangmah cih lo
uh hi. Amalek mite in Pasian mite simmawhin Pasian hehna piangsak uh hi. A
hotkhiat mite in mawh kisik dingin Topa in a pulaak veve lai hi. Cimawh
dongtuakin a om Israel mite in Amalek mite langdo-na thuakin om uh a, Israel
mite in kisiatna sung a tung dingin ciaptehna a ngah khin uh hi.” Ellen G.
White, Patriarchs and Prophets, p. 300.
KIKUP
DING DOTNATE
1. Koi
bangin Pasian in a mite tungah a sepnate tungtawnin Jethro in a nungta Pasian
theihtelna ngahkha hiam?(Thkna. 4:4–8.) Bang hangin tua thu in tuni dongin
kiplai hiam?Nangmah kidong inla, na lawmte tawh kikum in. I pawlpi in leitung
mite tungah bangci bang khuavak a tangsak hiam? Pasian zia le tong, Pasian thu
bang i pulaak hiam?
2. 1 Kor.10:4 simpha kik in. Hih thu in thuman
pan lampialna bang thu hong hilh hiam? Tuhunin zong tua bang lampialna kimu hi
lo hiam? Mi kimkhat in Thuciam Lui pulaak Pasian in mawhmaisak lo, a hehbaih, a
lungtom Pasian, mawhna ciamteh den Pasian hi, ci-in ngaihsun uh hi; Jesuh in
ahihleh tua bang hi lo-in, mawhmaisak a, hehpihna nei-in lungduai hi, ci uh hi.
Hih bang ngaihsutna in khial hiam?
3. Ellen G. White in Amalak mite tawh kisai thu
a gelhna ngaihsunpha in. Jethro tawh kibang lo-in koi bangin Amalek mite in a
nungta Pasian theihna nei uh hiam? Pasian in Amalak mite tungah gimna tungsak
bek tham lo-in Israel mite tawh kizopna nei minam khempeuh tungah thukhenin
gimpiakna panin bang thu la thei ding i hiam?